1. Πες μας λίγα λόγια για σένα. 

​

Γεννήθηκα σ’ ένα Περιστέρι, διαφορετικό απ’ ό,τι είναι τώρα. Θυμάμαι ότι τα πρώτα μου αναγνώσματα ήταν τα βιβλία του Ιουλίου Βερν που υπήρχαν στη βιβλιοθήκη μας. Θυμάμαι ότι όταν έλειπε η μητέρα μου έπαιρνα τον τσελεμεντέ και έφτιαχνα γλυκά αφήνοντας μια κουζίνα μαντάρα. Μικρά, τρώγαμε για σνακς ψωμί με ελαιόλαδο από το χωριό και ζάχαρη ή με ρίγανη και αλάτι. Θυμάμαι μια μύγα που την είχα ρίξει σε γαλάκτωμα και κατέγραφα τις αντιδράσεις της. Στα γυμνασιακά χρόνια, βόλτες με τον κολλητό στην Πάρνηθα με το αυτοκίνητο του πατέρα του όπου κοιτάγαμε τον τότε, έναστρο ουρανό, συζητώντας για πολλά και διάφορα. Θυμάμαι ότι προσπαθούσα να μαντέψω πώς θα ήμουν στην ηλικία των 30 των 40 των 50. Την πορεία μου δεν την είχα φανταστεί, είχα κλίση στις θετικές επιστήμες. Η ζωή είναι σαν ταινία. Στη δική μου ταινία ο πρωταγωνιστής ζει σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, καλώδια και μουσική κι έχει μια παιδική αφέλεια, τόσο απίστευτη, που προκαλεί την καχυποψία των άλλων. Μου αρέσει η καλή παρέα, με ενδιαφέρει να έχω ελεύθερο χρόνο, το χρήμα πάντα το είχα χαμηλά στις προτεραιότητές μου…  Μια έμπειρη συνάδελφος από την Ηλεία, στα πλαίσια μιας βιωματικής άσκησης με περιέγραψε ως εξής: “Κοινωνικός, με απλότητα, ανεπιτήδευτος, ευρηματικός, λειτουργικός, βρίσκει διεξόδους και λύσεις, ευθύς-έχει αποβάλει τα ‘δήθεν’…». Θα πρόσθετα «Ένας μετριοπαθής μποέμ της εποχής και της τάξης του».

​

2. Σύστησέ μας το βιβλίο σου «Θυμός-Γίνε επιστήμονας του εαυτού σου!».

​

Το βιβλίο αυτό είναι το τρίτο που γράφω, αλλά το πρώτο που εκδίδεται. Περιγράφει μια μεθοδολογία Γνωσιοσυμπεριφοριστικού τύπου, δοσμένη με πολύ κατανοητή γλώσσα, ώστε ο καθένας να μπορεί να έχει ένα εργαλείο στη διάθεσή του προκειμένου να αντιμετωπίσει θέματα που άπτονται της προσωπικής του ευεξίας. Πράγματι, όταν έγραφα το βιβλίο είχα στον νου μου ότι απευθυνόμουν σε έναν θεραπευόμενο στα πλαίσια μιας ψυχοθεραπευτικής συνεδρίας μαζί του. Γι’ αυτό και δεν αναφέρω συγκεκριμένες επιστημονικές αναφορές και ονόματα αν και η Γνωσιοσυμπεριφοριστική θεραπεία είναι από τις πλέον τεκμηριωμένες επιστημονικές προσεγγίσεις στον χώρο της ψυχικής υγείας.

​

3. Ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσεις να γράφεις το βιβλίο σου;

​

Είμαι έκπληκτος το πόσος κόσμος δε γνωρίζει αυτή τη Γνωσιακή-Συμπεριφορική προσέγγιση, ενώ παίζει στα δάκτυλα τον Κοέλιο και τον Μπουκόφσκι και τα όμοια, από τη μια μεριά, κι από την άλλη τον Φρόυντ, την Κλάιν, τον Γιουγκ και άλλους σημαντικούς πλην όμως παρωχημένους θεωρητικούς (με την έννοια ότι δεν υπάρχει επαρκής πειραματική απόδειξη της θεραπευτικής πρακτικής τους) για να αντιμετωπίσει προβλήματα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Με λυπεί το γεγονός,ότι πλείστος ιατρικός κόσμος, απορρίπτει την ψυχολογία και δεν αναγνωρίζει την εγκυρότητα και τη χρησιμότητά της, αν και τα τελευταία χρόνια αυτό δείχνει να αλλάζει. Εδώ φαίνεται η έλλειψη αυτών που παλιά τους λέγαμε ‘ιατροφιλόσοφους’… Δεν υπάρχουν πια, τους πάτησε το τρένο… Πολύ περισσότερο με λυπεί όταν αυτή η άγνοια συμβαίνει σε ανθρώπους που υπηρετούν σε θέσεις κλειδιά και λαμβάνουν αποφάσεις σε θέματα δημόσιας υγείας και κοινωνικής πολιτικής όπου υποχρεωτικά ο λόγος κόστους/οφέλους θα πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο. Όταν άρχιζα να γράφω ήθελα να φτιάξω κάτι που θα βοηθήσει τον αναγνώστη να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που το βλέπω να αυξάνεται γύρω μας.

​

4. Για ποιο λόγο να διαβάσουν οι αναγνώστες το βιβλίο σου;

​

Καταρχήν από μια δημιουργική περιέργεια. Δεύτερον για να μάθουν κάτι καινούργιο. Τρίτον, για να εμβαθύνουν σε κάτι που συμβαίνει να γνωρίζουν επιφανειακά. Τέταρτον, για να φιλοσοφήσουν επί του εαυτού τους και να βιώσουν την «ευτυχία του κατανοείν» του ίδιου τους του εαυτού, διαπιστώνοντας στην πράξη τι μπορούν να πετύχουν δουλεύοντας με σύστημα, επιμονή και μέθοδο. Πέμπτον για να βελτιώσουν τις σχέσεις τους τόσο με τον εαυτό τους αλλά και τους γύρω τους. Έκτον για να βελτιώσουν την υγεία τους, τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική. Είναι γνωστό ότι ο θυμός, όπως το άγχος και η κατάθλιψη επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο θυμός μπορεί να προκαλέσει μετά το ξέσπασμά του άγχος και λύπη αλλά την ίδια στιγμή, το αδόκιμο άγχος και η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσουν ξεσπάσματα θυμού είτε προς τον εαυτό μας είτε προς τους αγαπημένους μας. Η μέθοδος αυτή μπορεί να έχει εφαρμογή σε όλα τα παραπάνω, με κάποιες παραλλαγές. Τέλος, για να ενισχύσουν το ελληνικό βιβλίο.

​

5. Σε ποιους απευθύνεται;

​

Πρόσφατα διάβασα μια επιστημονική δημοσίευση συναδέλφων, δημοσιευμένη το 2010 αναφορικά με την ψυχική υγεία των φοιτητών. Μου έκανε εντύπωση ότι η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας έδειξε ότι, ειδικά εκείνοι οι φοιτητές που αντιμετώπισαν κάποιες ψυχολογικές δυσκολίες, είχαν μια αρνητική στάση απέναντι στην επίσκεψη σε πανεπιστημιακό συμβουλευτικό  κέντρο. Και σκέφτομαι, μετά 10 χρόνια, αυτοί τώρα οι φοιτητές θα είναι ενεργοί πολίτες αυτής της χώρας με όλα τα προβλήματα, τα εν δυνάμει στρεσογόνα, που έχουν να αντιμετωπίσουν, και συχνά σε περιβάλλοντα πολύπλοκα ακόμα και  τοξικά: τον εργασιακό χώρο που πρέπει να τα έχουν καλά με τους προϊσταμένους και τους υφισταμένους, με τη σύντροφό τους και την ανατροφή των παιδιών τους, με τους φίλους τους, με τη φροντίδα των γονέων τους, την ικανοποίηση των στόχων τους και τη διατήρηση της ζωής του σε ένα επίπεδο  που τους ικανοποιεί. Με άλλα λόγια ο σύγχρονος άνθρωπος πιέζεται από παντού και αν δεν έχει χρόνο για κάποια απασχόληση-αναψυχή, που να λειτουργεί ως βαλβίδα διαφυγής, είναι επόμενο αυτή η ψυχική κούραση κάποιες στιγμές να γίνει μνησικακία και να ξεσπά άτσαλα και με ορμή προκειμένου ο άνθρωπος να αποφύγει μια κατάρρευση (π.χ. ένα καταθλιπτικό επεισόδιο ή ένα επεισόδιο πανικού). Όμως, το ίδιο κακό αποτέλεσμα έχει είτε  αποφεύγουμε τον θυμό μας, είτε τον κρύβουμε, είτε τον εκφράζουμε ανεξέλεγκτα. Συνεπώς, απευθύνεται σε όλους αυτούς που θέλουν να διατηρήσουν την ψυχική τους ευεξία ενώ ταυτόχρονα κυνηγούν τους στόχους τους και εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους αλλά διστάζουν να ζητήσουν τη βοήθεια κάποιου ειδικού που να λειτουργεί ως αρωγός, κρατώντας τους ‘on track’. Παλαιότερα λέγαμε ότι κάθε Αμερικάνος έχει και τον ψυχαναλυτή του και αδυνατώντας να καταλάβουμε το εκεί γίγνεσθαι αναφερόμαστε σε αυτούς κοροϊδευτικά. Αλλά αν κάτι δεν έχει μια χρησιμότητα και είναι ας πούμε ‘της μόδας’  αργά ή γρήγορα θα εξαφανιστεί. Η ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα είναι σε ανοδική πορεία όχι γιατί οι εποχές είναι δύσκολες (άλλωστε κάθε εποχή έχει τις δυσκολίες της) αλλά γιατί το απαιτεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Η Γνωσιοσυμπεριφοριστική προσέγγιση είναι και αποτελεσματική και βραχείας διάρκειας παρέμβαση που σε μαθαίνει να αντιμετωπίζεις και τα τωρινά μα και τα μελλοντικά προβλήματα που μπορεί να οφείλονται σε δυσλειτουργικούς και συχνά μαθημένους τρόπους σκέψης.

​

6. “Γίνε επιστήμονας του εαυτού σου” διαβάζουμε στον τίτλο του βιβλίου. Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να φτάσουμε σε έναν τέτοιο στόχο;

​

Δεν είναι περισσότερο δύσκολο από το να μάθουμε μια οποιαδήποτε δεξιότητα, εύκολα ή περισσότερο δύσκολα. Ο μαθητής που πάει στο Πανεπιστήμιο δε γίνεται στην αποφοίτησή του έξπερτ στην επιστήμη του. Απλά έχει μάθει μια μεθοδολογία δουλειάς, έχει μάθει να παρατηρεί το πρόβλημα, να το διερευνά και να εφαρμόζει μεθόδους επίλυσής του. Έχει μάθει την επιστημονική ‘’αλφαβήτα’’, έχει μάθει να μετρά από το 1-10, την πρόσθεση και τη διαίρεση. Πάνω σε αυτά χτίζει τη γνώση του. Κάτι παρόμοιο προσφέρει αυτό το βιβλίο: σου μαθαίνει έναν τρόπο να παρατηρείς τον εαυτό σου, να εντοπίζεις τις δυσλειτουργικές σκέψεις, που βρίσκονται πίσω από ανεπιθύμητες συμπεριφορές που θέλεις να αλλάξεις και να εφαρμόζεις μερικές βασικές τεχνικές επίλυσης του προβλήματος που σε απασχολεί. Απλά να γνωρίζουμε, ότι όπως προκαλεί μια δυσφορία, οτιδήποτε νέο αρχίζουμε να μαθαίνουμε, λόγω της αρχικής και αναμενόμενης δυσκολίας του, έτσι και εδώ. Οι δυσκολίες εδώ βρίσκονται στο γεγονός ότι έχουν να κάνουν με δυσφορικά συναισθηματικά θέματα και ως τέτοια είμαστε απρόθυμοι να τα ταρακουνήσουμε. Γι’ αυτό αν και μπορεί να εμφανιζόμαστε ότι θέλουμε πολύ να ξεπεράσουμε ένα πρόβλημα, συχνά πιάνουμε τον εαυτό μας να βαριέται να κάνει το πρώτο βήμα που είναι δηλαδή η καταγραφή των εμπειριών του. Νομίζω ότι ένα σύμπτωμα της εποχής μας είναι ότι πολλά πράγματα τα θέλουμε στο ‘εδώ’ και το ‘τώρα’ και χωρίς κανένα κόστος, χωρίς μια δημιουργική ‘ταλαιπωρία’. Ε, δε γίνεται.  Δεν είναι ούτε θέμα επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος, ούτε υπάρχει το μαγικό ραβδί. Υπάρχουν μόνο ασπιρίνες που προσωρινά σταματούν τον πόνο, μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά. Όμως άλλο το ‘αισθάνομαι καλά’, κι άλλο ‘το γίνομαι καλά’.

​

7. Ποιοι θεωρητικοί και ποιες μέθοδοι έχουν επηρεάσει το έργο σου;

​

Θα έλεγα ότι με επηρέασε ο Λακάν περισσότερο από τον Φρόυντ γιατί έθεσε το ψυχαναλυτικό ζήτημα σε μια βάση συνδιαλλαγής με την εξουσία. Λέγεται ότι ο Φρόυντ επηρεάστηκε από τις απόψεις του Νίτσε αν και ποτέ δεν είχαν συναντηθεί λόγω του ότι και οι 2 είχαν φίλους που κινούνταν στους ίδιους κοινωνικούς κύκλους. Από την άλλη μεριά θα έλεγα ότι με επηρέασε περισσότερο  ο Αριστοτέλης από ό,τι ο Νίτσε. Σε αντίθεση με τον Αριστοτέλη, ο οποίος είπε ότι η ηθική εκπορεύεται από τη σοφία, ο Νίτσε έκρινε ότι τo ποιος είσαι, καθορίζεται από το τι σε οδηγεί, τις ‘primary forces’ κατά Φρόυντ. Ενώ συμφωνώ με τον πρώτο, μπορώ να αναγνωρίσω ότι ο σύγχρονος κόσμος λειτουργεί στη λογική του δεύτερου. Το πρόβλημα του Καπιταλισμού, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι ο Καπιταλισμός ‘per se’, είναι ότι στις μέρες μας έχει γίνει υπερβολικά άπληστος. Από την άλλη, πάντα κατά τη γνώμη μου, ο σοσιαλισμός προσπαθεί να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα δηλαδή ένα κέρδος που να μην οδηγείται από το εγωιστικό ένστικτο για δύναμη και εξουσία εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Νομίζω ότι αν ο κόσμος ήταν περισσότερο σοφός θα είχαμε έναν καπιταλισμό με περισσότερο ανθρώπινο πρόσωπο. Αυτό κατά τη γνώμη μου θα ήταν δυνατό να συμβεί, μόνο με σωστή σχολική εκπαίδευση και τη σωστή γονεϊκή ανατροφή, όπου θα εμπνέει στο παιδί – αυριανό πολίτη- αξίες, με την Καντιανή έννοια του όρου, που θα είναι δύσκολο να τις παραβεί, χωρίς όμως  να το καθιστά ανίκανο να σκέφτεται και να πράττει ελεύθερα για να φτάσει εκεί που θέλει, μπορεί και του αξίζει. Κατά τη γνώμη μου ένα επιτυχημένο ‘επιχειρείν’ που θα ωφελεί το κοινωνικό σύνολο (την πελατεία του δηλ.) απαιτεί από τον επιχειρηματία να διαθέτει και πνευματικές και ψυχικές και νοητικές ικανότητες. Βέβαια στα παραπάνω μπορεί να αντιταχθεί κάποιος εξυπνάκιας με το «είναι η οικονομία βρε ανόητε»… Ε, σε αυτή τη περίπτωση θα του απαντούσα με Τέρεντιο: «Πολύ μεγάλο είναι κάποτε το κέρδος, αν έγκαιρα τι χάνεις λογαριάζεις». Όμως, για να ξαναγυρίσουμε στο προκείμενο, αν και στο βιβλίο παρουσιάζονται οι θέσεις του Aaron Beck, ιδρυτή της Γνωσιοσυμπεριφοριστικής θεραπείας, εντούτοις οι θέσεις του Jeffrey Young, του ιδρυτή της Θεραπείας Σχημάτων είναι περισσότερο από εμφανείς στο κείμενο.  Παρόλα αυτά, το στυλ μου, το στυλ γραφής του βιβλίου, θα έλεγα ότι συγκλίνει περισσότερο με αυτό του Albert Ellis, ιδρυτή της Λογικοθυμικής θεραπείας. Και βέβαια η φιλοσοφική διάθεση και τα πλαίσια κειμένου στις αριστερές σελίδες του βιβλίου αποτελούν το αλάτι και το πιπέρι που νοστιμίζουν το γεύμα που προσφέρω –κι όχι μόνο.

​

8. Υπήρξε ποτέ κάποια περίπτωση στην καριέρα σου που σε έκανε να αναθεωρήσεις τις απόψεις σου ή ακόμα και να θες να εγκαταλείψεις;

​

Είμαι πολιτικό ον, αν και ποτέ δεν ήμουν στρατευμένος σε κάποιο κόμμα. Μου αρέσει να έχω την ελευθερία της γνώμης μου. Για μένα, ισχύει απόλυτα «το σκέφτομαι , άρα υπάρχω». Όταν συζητώ προσδοκώ μια συζήτηση «θέση-αντίθεση-σύνθεση». Όταν δε συμβαίνει αυτό, ιδιαίτερα με άτομα που είναι μορφωμένα και τα εκτιμώ, απογοητεύομαι. Απογοητεύομαι επίσης όταν συστηματικά ο λόγος απέχει από την πράξη χωρίς επαρκή αιτιολογία. Ή από τους προοδευτικούς που αποδεικνύονται συντηρητικότεροι του Βασιλέως. Από τους αντιρατσίστες που υιοθετούν ρατσιστικό λόγο χωρίς να το καταλαβαίνουν (‘Πάτερ ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι’). Από τους δήθεν, που όποτε στριμωχθούν αρχίζουν τις προσωπικές επιθέσεις… Καταλαβαίνω βέβαια ότι τέτοιες συμπεριφορές ίσως εξυπηρετούν βαθύτερες ανικανοποίητες συναισθηματικές ανάγκες…Παρ’ όλα αυτά θα έλεγα ότι δεν έχω αναθεωρήσει ριζικές απόψεις μου στην πορεία της ζωής μου αλλά έχω κάνει μικρές διορθωτικές κινήσεις. Αλλάζω γωνία θέασης αλλά πάντα προσηλωμένος στον στόχο. Καμιά φορά σκέφτομαι πού βρίσκω όλη αυτή την εσωτερική δύναμη, την ενέργεια να συνεχίζω, να έχω ιδέες, να δημιουργώ. Έχω καταλήξει ότι είναι η συνιστώσα της αγάπης των γονέων μου η οποία εκφράστηκε στη σωστή ποσότητα και με τον σωστό τρόπο. Ήταν τα ευτυχισμένα, μέσα στην καθημερινότητά τους, παιδικά μου χρόνια.

​

9. Ποια δύναμη μπορεί να έχει ένα βιβλίο αυτοβελτίωσης κατά τη γνώμη σου;

​

Υπάρχουν άπειρα βιβλία αυτοβελτίωσης. Το ότι υπάρχουν πολλά σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση. Αν όμως είχαν δύναμη θα έπρεπε να βιώναμε τα συλλογικά αποτελέσματά τους. Όμως τα θέματα που πραγματεύονται έχουν μια συναισθηματική διάσταση που δεν αρκεί να πεις στον άλλο «Έλα βρε παιδί μου, μην αγχώνεσαι θα περάσει» για να σταματήσει να αγχώνεται. Δε λέω, μπορεί μερικοί άνθρωποι πράγματι να ωφελούνται διαβάζοντας και μελετώντας ένα βιβλίο αυτοβοήθειας. Όμως για τους περισσότερους ανθρώπους απλά και μόνο μια ανάγνωση δε θα είναι αρκετή. Δεν αρκεί να κατανοήσουμε κάτι για να εξαλειφθεί από μόνο του. Αυτό αποτελεί πάγια θέση της ψυχανάλυσης, όπου μια σωστή ερμηνεία του συμπτώματος θα είχε ως αποτέλεσμα την εξάλειψή του.  Όμως, είπαμε: άλλο να αισθάνομαι καλά, κι άλλο να γίνομαι καλά… Γιατί η δυσφορία μας, η συμπτωματολογία μας, οφείλεται σε συγκεκριμένους μηχανισμούς οι οποίοι έχουν εγκαθιδρυθεί με συγκεκριμένους τρόπους, που είναι μεν απαραίτητοι για την ενηλικίωση του ανθρώπου αλλά ταυτόχρονα μπορούν να λειτουργήσουν ως δίκοπο μαχαίρι, ειδικά σε ηλικίες που το άτομο δεν έχει ωριμάσει, τόσο σε νοητικό, όσο και σε σωματικό και σε ψυχικό επίπεδο. Οι μηχανισμοί αυτοί, που σ’ ένα επίπεδο διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα που βιώνει το άτομο, θα λέγαμε ότι μπορούν να ειδωθούν ως υποπροϊόντα των διαδικασιών μάθησης, αυτών που ταυτοποιήθηκαν μετά από πολύχρονη παρατήρηση, μελέτη και έρευνα από χιλιάδες ερευνητές και έχουν διατυπωθεί με τη μορφή evidence-based θεωριών. Συνεπώς, για να ξεμάθεις κάτι και να μάθεις κάτι καινούργιο χρειάζεται δράση, χρειάζεται πρακτική, χρειάζεται επανάληψη. Αν σου δώσω ένα καλάμι ψαρέματος, φυσικά και είναι παράλογο να περιμένεις ότι θα ψαρεύει μόνο του. Εσύ θα μάθεις σιγά-σιγά να το χρησιμοποιείς με επιδεξιότητα, άγαρμπα στην αρχή, περισσότερο επιδέξια στο τέλος,  ώσπου να φτάσεις κάποια στιγμή να ψαρεύεις τα ψάρια που σου χρειάζονται στον λιγότερο χρόνο. Αυτό κάνει ο εκπαιδευμένος ψυχολόγος στις θεραπευτικές του συνεδρίες. Ο ψυχοθεραπευτής έχει δύσκολο έργο γιατί «παλεύει», τρόπον τινά, με ένα ζωντανό οργανισμό, που θέλει αλλά αντιστέκεται,  που γνωρίζει αλλά δεν ξέρει, που αγαπά και την ίδια ώρα, μισεί. Αυτή η πάλη όμως έχει μια ιδιομορφία. Είναι η μοναδική περίπτωση που αν ‘κερδίσει’ ο θεραπευτής, αν ευοδωθεί η επιθυμία του, αυτό πρωτίστως θα είναι προς όφελος του θεραπευόμενού του…   προκαλώντας τον να εξελιχθεί  και ταυτόχρονα στηρίζοντάς τον.

​

10. Σκέφτεσαι να γράψεις κι άλλο βιβλίο στο μέλλον;

​

Σκέπτομαι να γράψω πολλά βιβλία, όμως το πρόβλημα που αντιμετωπίζω είναι αυτό της έλλειψης χρόνου. Η συγγραφή ενός βιβλίου είναι επίπονο μεν, πολύ ωφέλιμο δε, τόσο για τον συγγραφέα όσο και για τους αναγνώστες του. Υποστηρικτικό περιβάλλον και ελεύθερος χρόνος είναι οι αναγκαίες αλλά μη ικανές συνθήκες. Ξέρετε οι άνθρωποι, δεν είναι on-off. Χρειάζεται χρόνος ώστε από τη βιοποριστική πρωινή σου εργασία να επιστρέψεις σπίτι σου και να αρχίσεις να γράφεις. Χρειάζεται ένας χρόνος για να «ξαναμπείς» σε διάθεση συγγραφής. Αλλά εν τω μεταξύ, μέχρι να γίνει αυτό έχει ξημερώσει η επόμενη μέρα και ‘ξανά-μανά’ από τη  αρχή. Το βιβλίο «ΘΥΜΟΣ: Γίνε Επιστήμονας του Εαυτού σου» το συνέγραψα στη διάρκεια της πρώτης καραντίνας του κορωνοϊού, το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου. Πάντως το επόμενο που σκέφτομαι είναι ένα γενικό βιβλίο-εργαλειοθήκη ψυχικής υγείας. Ο κόσμος διψά για χρήσιμη και πρακτική και αποδεδειγμένη γνώση σε μια εποχή που βλέπουμε ολοένα και περισσότερα πρόσωπα θυμωμένα στον δρόμο, στο λεωφορείο, στη δουλειά μας… Υπάρχουν πολλά προβλήματα εκεί έξω και πολύ θυμός, αδόκιμος θυμός… όπως και άγχος, αδόκιμο άγχος… όπως και θλίψη, αδόκιμη θλίψη. Οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, στην αλλοτρίωση του ατόμου από αόρατα ιδεολογικά ρεύματα. Ο κόσμος όπως τον δημιουργήσαμε (μέσω των αναπαραστάσεών μας) αντανακλάται από έναν τρόπο σκέψης. Συνεπώς δε θα μπορούσε ποτέ να αλλάξει ή να τον αλλάξουμε χωρίς να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας. Υπάρχουν δύο τρόποι για να ζήσουμε τη ζωή μας. Ο ένας είναι να προσεγγίζουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει ως θαύμα,  να αγναντεύουμε δηλαδή τη ζωή σαν να ήταν η πρώτη και συνάμα η τελευταία μας φορά.

​