Σχήματα Αυτοεκπληρούμενης Προφητείας

Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι μια πρόβλεψη που άμεσα ή έμμεσα προκαλεί η ίδια την πραγμάτωσή της, λόγω θετικής ανάδρασης μεταξύ πεποίθησης και συμπεριφοράς.

​

Ο ορισμός της αποδίδεται στον κοινωνιολόγο Ρόμπερτ Μέρτον (Robert K. Merton, "Social Theory and Social Structure"). Σύμφωνα με αυτήν, μια εσφαλμένη αντίληψη μιας κατάστασης προκαλεί μια νέα συμπεριφορά, η οποία οδηγεί στο να γίνει πραγματικότητα η αρχικά εσφαλμένη σύλληψη της κατάστασης, διαιωνίζοντας έτσι την κυριαρχία του λάθους ( προκαλούμε με την συμπεριφορά μας γεγονότα που τελικά αποδεικνύουν την αληθεία της αρχικής εσφαλμένης αντίληψής μας).

​

Για παράδειγμα ένα δυσλειτουργικό σχήμα μειονεξίας, κάνει κάποιον να βιώνει με επίμονο και άκαμπτο τρόπο εσωτερικά βιώματα ανεπάρκειας ή ελαττωματικότητας. Πιστεύει, βαθιά μέσα του, πως κανείς απ’ όσους θα τον/την γνώριζαν πραγματικά δε θα μπορούσε να τον/την αγαπήσει. Ισως, εν είδη αντιπερισπασμού, υιοθετήσει μιαν εικόνα ενός ανθρώπου χωρίς προβλήματα και αδυναμίες και ψεγάδια, ενώ σε κάθε σχόλιο/κατάσταση που εκλαβάνεται από αυτόν ως απορριπτικό, αντιδρά με έντονα επικριτικό τρόπο και θυμό... σιγά-σιγά αυτή η συμπεριφορά τον κάνει να φαίνετε αντιπαθής, οι άλλοι απομακρύνονται και τότε έχει δημιουργήσει μια κατάσταση επιβεβαίωσης της αρχικής εσφαλμένης πεποίθησης του περί του αληθινού του εαυτού.

 

Σε κάποια δεδομένη στιγμή, ένας τέτοιος φαύλος κύκλος μπορεί να λειτουργήσει επιβαρυντικά για ένα μείζονα καταθλιπτικό επεισόδιο.

​